Haber : Sinem Durmaz - Miray Ezgi Çelen - Agit Tatlı
Türkiye’de ve dünyada her yıl binlerce çocuk lösemi hastalığına yakalanıyor. Ailelerde lösemi konusunda farkındalık yaratmak, lösemi tedavisi gören çocukların moral ve motivasyonunun sevgiyle yüksek tutulmasının önemine dikkat çekmek adına her yıl dünyada 25-31 Mayıs tarihleri arasında “Dünya Lösemili Çocuklar Haftası” kapsamında çeÅŸitli bilgilendirme etkinlikleri düzenleniyor. Ege Üniversitesi (EÜ) Tıp Fakültesi Çocuk SaÄŸlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı öÄŸretim üyesi Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, hafta dolayısıyla lösemi konusunda dikkat çekici açıklamalarda bulundu.
Lösemi hastalığının çocukluk çağında daha fazla görüldüÄŸünü dile getiren Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, “Lösemi, çocukluk çaÄŸlarının kötü huylu kanserleri dediÄŸimiz hastalıkların üçte birini oluÅŸturuyor. Çok ölümcül olduÄŸu için deÄŸil çok fazla görüldüÄŸü için bilinen bir hastalık. Bu yüzden adı halk tarafından çok iyi biliniyor. 1960’lı yıllarda ilk tanındığı zamanlarda hastalığın tedavi edilmesi mümkün deÄŸildi. Hastaların yüzde 5’i birkaç yıl yaÅŸatılabiliyordu. Ama aradan geçen 60 yıllık periyotta, çocukların yüzde 90 üzerinde yaÅŸam ÅŸansı var. Tedavide çok büyük yol alındı. Normalde bizim kemik iliÄŸimizde bazı kan hücreleri üretiliyor. Bu hücreler vücutta bazı hayati görevleri yerine getiriyor. Kanımızın içinde üç tip hücre var. Bunlar da kemik iliÄŸi dediÄŸimiz yerde üretilir. Bu üç tip hücrenin yapısı bozulduÄŸunda fonksiyonlarını yerine getiremezler. Bu durum; kanama, enfeksiyonlar, vücudun oksijen ihtiyacının karşılanmaması gibi sorunlara yol açar. Vücudumuzdaki bütün hücrelerin bir ömrü var; biz buna programlanmış ölüm diyoruz. Özellikle üretilen bu kan hücreleri, diÄŸer hücrelerle karşılaÅŸtırıldığında kısa bir ömre sahipler. Üreme halindeki hücreler duraklama yaÅŸadıklarında çok fazla üreme ve hata yapma gibi sonuçlar doÄŸurabilirler. Normal hücrelere göre çok fazla üreyen bu hücreler çok fazla yer doldururlar. SaÄŸlıklı kan hücrelerinin üremesi için yer bırakmaz ve üretilememelerine sebep olurlar. Normal kan hücreleriyle aynı fonksiyona sahip olmayan bu hücreler ölmezler ancak kemik iliÄŸinden çıkan kanın gittiÄŸi yere ulaşırlar. Burada birçok organa ulaşırlar. Bu da lösemili bireylerdeki lenf ÅŸiÅŸliklerinin oluÅŸmasına neden olur” diye konuÅŸtu.
“Hastalığın durumuna göre tedavi yöntemleri uygulanıyor”
Löseminin tanı ve tedavisine deÄŸinen Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, “Genellikle 2 ile 6 yaÅŸ arasındaki çocuklarda görülmektedir. Ancak bütün yaÅŸ gruplarında da görülebilir. Çocukluk çağında görülen çoÄŸunlukla ‘akut’ olarak adlandırılır. Yani hızlıca ortaya çıkar, örneÄŸin bir ay öncesinde tamamen saÄŸlıklı bireyler iken bir anda ortaya çıkan burun kanamaları, kalpte çarpıntı, halsizlik, ciltte morarmalar, ateÅŸ yükseklikleri görülebilir çünkü vücut mikroplara karşı koyamaz. EriÅŸkinlerde görülen lösemi ise kronik dediÄŸimiz uzun zamana yayılan bulgular gösterir. Çocuklarda yüzde 95’inde akut geri kalanında kronik lösemi görülmektedir, çocuklarda yavaÅŸ geliÅŸen lösemi çok nadirdir. Tedavi kısmında ise her çocuÄŸun ilaç tedavisi alması gerekir. Kemoterapi tedavisiyle lösemi hücrelerinin öldürülmesi hedeflenir ancak normal hücreler de bu tedaviyle yok edilmektedir. Kemoterapi, bağışıklık sisteminin baÅŸka yardımcı elemanlarını da olumsuz etkileyebiliyor. Kortizon tedavisi uygulanan çocuklarda ilaç; yüz ÅŸiÅŸkinliÄŸine, bulantı, kusma, enfeksiyonlara karşı bağışıklık sisteminin daha eÄŸilimli hale gelmesine yol açar. Kemoterapiden sonra bazı çocuklara ışın tedavisi uygulanmaktadır. Işın tedavisini kan beyin bariyerine geçme ihtimali olan hücreler için kullanıyoruz. Bilinen baÅŸka bir tedavi yöntemi ise kemik iliÄŸi naklidir. Çocukların büyük bir kısmı kemik iliÄŸi nakli olmadan iyileÅŸip hayatlarına devam edebiliyorlar” dedi.
“Ege Üniversitesi çok kapsamlı bir tedavi sunuyor”
EÜ’nün lösemi tedavisinde üstlendiÄŸi misyon hakkında bilgi veren Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, “Löseminin her aÅŸamasında burada lösemili çocukların tedavileri mümkün. Genetik problemlerin saptanması, kemoterapilerin verilmesi, radyoterapilerin verilmesi farklı farklı bölümlerin çok büyük bir iÅŸ birliÄŸiyle çalışarak gerçekleÅŸtirdiÄŸi bir süreç. Kemoterapinin verildiÄŸi kısmı EÜ Çocuk Hemotolojisi olarak biz yapıyoruz, radyoterapiyi Radyasyon Onkolojisi, Tıbbi Genetik genetik defektlerini deÄŸerlendiriyor, Patoloji, kemik iliÄŸi biyopsilerini deÄŸerlendirmeye çalışıyor, kemik iliÄŸi nakil ünitesi de kemik iliÄŸi naklini yapıyor. Ege Üniversitesinin çok kapsamlı bir tedavi sunduÄŸunu söyleyebiliriz” ifadelerini kullandı.
"Kemik Ä°liÄŸi Donörleri Çok Önemli"
Prof. Dr. Deniz Yılmaz Karapınar, lösemi ile ilgili en büyük problemlerden birinin kemik iliÄŸi donörleri olduÄŸunu söyleyerek bu konuda farkındalık yaratılması gerektiÄŸini vurguladı.
